Bạn đang xem bài viết Một Thoáng Cuba Và Những Dư Vị Còn Đọng Lại được cập nhật mới nhất tháng 10 năm 2023 trên website Iild.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Kỳ 1: Hạ cánh xuống sân bay Havana
Máy bay hạ cánh tại Havana khoảng gần 3 giờ chiều. Những chiếc xe chở khách từ máy bay vào ra nhà ga, quầy công an cửa khẩu…: mọi thứ trong ngày đầu du lịch Cuba đều gợi cho tôi nhớ lại một sân bay Tân Sơn Nhất những năm đầu 80.
Tôi giơ điện thoại chụp vội khu vực nhập cảnh, bèn bị chàng nhắc: “Cẩn thận, chắc họ không cho chụp đâu”. Tôi hơi giật mình, chợt nhớ: ở bất cứ nước nào, đâu được chụp ảnh tại những nơi này. May mà không ai phát hiện. Chàng làm thủ tục nhập cảnh xong, hình như muốn thử xem có được chụp ảnh tại nơi nhạy cảm này không, tí toáy giơ điện thoại chụp cảnh tôi đang đứng trước cô công an cửa khẩu. Tôi vừa nhe răng cười, thì thấy hai anh an ninh to cao, lừng lững tiến lại đứng hai bên chàng, kiểm tra máy, yêu cầu chàng xóa ảnh. Hơi run, ai bảo, đã nhắc người khác, mà chính mình còn tinh tướng.
Ngay sau khi xong thủ tục nhập cảnh, là quầy kiểm tra an ninh. Lạ thật: sao lại phải kiểm tra an ninh khách đến? Toàn bộ hành lý xách tay được cho qua máy soi chiếu, ai cũng phải đi qua máy, lại còn bị khám tay luôn, ngặt nghèo còn hơn cả thủ tục an ninh trước khi lên máy bay. Qua khâu kiểm tra này xong, mới đi nhận hành lý. Hành lý ký gửi của bọn tôi lại không bị qua máy, cũng không bị kiểm tra tay? Vậy kiểm tra từng người và hành lý xách tay làm gì nhỉ? Nếu ai mang đồ bị cấm, cần giấu diếm, cho vào hành lý ký gửi chắc sẽ không bị phát hiện: trông tưởng chặt chẽ, mà hóa ra sơ hở hơn Việt Nam nhiều.
Trong khi chờ chàng làm thủ tục thuê xe, tôi lò mò tìm chỗ đổi tiền. Khách xếp hàng đông nghẹt tại hai quầy đổi tiền. Nếu đổi bằng USD, bị charge thêm 10% phí. Đến 5 giờ chiều, mọi thứ xong: hai đứa lên xe vi vu về nơi ở. Đường xá thoáng đãng, mọi người ai cũng vui vẻ, chứ không khó chịu như nhân viên sân bay. Xe lướt nhanh, hai bên đường, rất nhiều người đứng vẫy xe xin đi nhờ.
Từ sân bay đến nơi ở mất độ 20 phút. Đến nhà rồi – một phố nhỏ yên tĩnh, đẹp, với cây xanh, trẻ con chơi đùa trên vỉa hè – giống hệt những phố nhỏ của Hà nội (Nguyễn Gia Thiều, Trần Quốc Toản…) thời chiến tranh. Gia đình chủ nhà niềm nở đón chào, cho hai đứa ở phòng trên tầng cao nhất và có cửa mở ra sân thượng rộng. Tối nay sẽ ăn cơm cùng với nhà chủ luôn. Đói quá rồi: đang chờ xem được ăn món gì: hồi hộp quá.
Kỳ 2: Xót xa ngày đầu tiên Havana
Cảm giác đầu tiên – tôi yêu Havana: nơi gợi cho tôi nhớ về một Hà Nội với “năm cửa ô đón chào”, với tuổi thơ đẹp đẽ, bình yên của tôi và bạn bè 50 năm trước.
Tối đầu tiên không có internet. Người dân Cuba không được phép dùng. Chồng em chủ nhà là người Tây Ban Nha nên được giấy phép sử dụng một cách hạn chế. Vậy là toi rồi, hơn một tuần bị nhốt kín trong lồng, không báo chí (làm gì có báo tiếng Anh), không internet. Vậy biết lấy thông tin từ đâu để biết đi tham quan ở đâu bây giờ??? Bắt đầu có cảm giác hơi bức bối, bực bội. Thế kỷ 21 rồi, mà sao còn có nơi người dân bị cấm sử dụng Internet hả trời?
19.30: ngồi chờ ăn cơm. Nhìn cô chủ nhà dọn các món ăn, mình sững sờ: bữa ăn cho 10 người (trong đó có cô bé con một tuổi) bao gồm: nửa tô cơm, nửa tô đậu đen nấu sền sệt, nửa bát nhỏ chuối ương băm nát, rồi đảo trên bếp cho quánh lại. Sát lúc ăn, chồng cô chủ ngượng ngùng mở tủ lạnh lấy ra 2 khúc xúc xích, cắt thành miếng nhỏ, cho vào chảo xào mặn lên (chắc vì có khách ăn nên mới có món này?). Chẳng trách, khi hỏi về các món ăn đặc sản của Cuba, anh ta cười và ngại ngần nói: “rice and black beans – black beans and rice”: cơm và đậu đen, rồi đậu đen và cơm. Nhìn em bé một tuổi ăn ngon lành món đậu đen, sau đó gặm cái bánh mì nhỏ cứng ngắc. Trò chuyện với cô chủ nhà, mình thấy nghẹn đắng trong cổ họng, cố nuốt ngược những giọt nước mắt cứ chực trào ra. Trời ơi, đất nước Cuba bây giờ đến nông nỗi này ư?
Tem phiếu tiêu chuẩn của mỗi người/tháng: 2 kg gạo, nửa kg đậu đen, 100 gr thịt gà, hơn 2 kg đường. Trẻ em một tuổi trở xuống mỗi tháng được 1 lít sữa. Ai làm thịt bò không có giấy phép: 15-20 năm tù. Bữa ăn mỗi ngày chỉ gồm cơm, đậu đen, may lắm thì có thêm ít bánh mì. Hầu như mọi thứ kinh doanh tư nhân đều bị cấm. Mức lương tháng của mỗi người khoảng từ 10 -20 USD, nơi nào cao nhất cũng chỉ 35 – 40 USD/tháng, chật vật để đủ cho bữa ăn đạm bạc với cơm trộn đậu đen. Thời kỳ khó khăn nhất của Việt Nam: từ những năm 1970 đến 1980, cũng chưa bao giờ đến mức độ này. Xót xa khi nhìn những em bé gầy khẳng kheo, đôi mắt trố ra trên gương mặt sớm nhăn nheo, như một lời khẳng định của mức độ suy dinh dưỡng.
Kỳ 3: Ngày đầu tiên khám phá Havana và xúc cảm đọng lại
Ấn tượng trong chuyến du lịch Cuba này là TIP, TIP, TIP. Dường như ai cũng coi khách du lịch là “con bò sữa”. Hai ông bà khách đến từ Canada than phiền với chúng tôi, khi cùng ngồi xe đi tham quan.
Nhìn bề ngoài, mọi sự có vẻ rất bình thường. Đường xá rộng, chất lượng đường không đến nỗi tệ, không có ai lê la ăn xin ngoài phố. Đi bộ vào khu phố cổ, nhan nhản người, chủ yếu là thanh niên, nhào ra chào mời, lôi kéo, dụ dỗ mua thứ này thứ khác. Có người còn lật bụng vỗ vỗ, ý nói là đói, để gợi lòng thương nhằm bán đồ. Tôi nghĩ là họ đói thật – thanh niên tuổi 20, mà đồ ăn chỉ có cơm và đậu đen, thì làm sao đủ no? Cũng thấy lạ là họ không ăn rau. Không biết tại sao?
Trời ơi, đất nước không có kinh tế tư nhân! Tìm nguyên cả ngày, biết làm sao mua được chai nước uống? Hỏi ra mới té ngửa, xứ này làm gì cho phép người mở shop bán bất cứ thứ gì, nhà nước không mở thì thôi, tư nhân đâu có được làm? Trong tôi xen lẫn cảm giác thương xót, thông cảm, uất giận… Điều gì làm cho một đất nước có thiên nhiên tươi đẹp, có tiềm năng kinh tế giàu có với công nghiệp sản xuất xì gà vào bậc nhất thế giới, từng có cafe, đường xuất khẩu, với bờ biển bao bọc quanh đất nước – đến nỗi đói nghèo thế này? Đồng thời, sao thấy mình quá may mắn, nếu vẫn đi theo đường lối chủ nghĩa xã hội bao cấp với nền kinh tế kế hoạch tập trung, chắc tình hình Việt Nam bây giờ còn tệ hơn Cuba nhiều (họ chỉ có 11 triệu dân thôi mà). Hoan hô kinh tế thị trường! Chưa bao giờ, tôi và chàng thấy tự hào và hãnh diện ở mức cao, vì mình được là người Việt Nam như những ngày này. Cứ nghe đến Việt Nam, ai cũng xúm lại khen ngợi: Việt Nam giỏi quá, từng nghèo hơn Cuba nhiều, từng nhận biết bao viện trợ của Cuba, vậy mà bây giờ lại viện trợ ngược gạo, cafe cho Cuba.
Nỗi khổ của riêng tôi: thiếu thịt cá, tôi chẳng sợ. Vốn tồn tại chủ yếu với rau, trái cây, gạo lức và nước uống – ở đây những thứ đó đều hiếm, may lắm mới có thể tìm được nơi bán. Sau 2 ngày tiềm kiếm, hóa ra ở Havana cũng có 1 siêu thị bán nước suối đóng chai, vội bê về một đống dành dự trữ uống dần. Trái cây thì chỉ có: ổi, chuối, đu đủ, dứa, một hai nơi có bán xoài. Vì không được bảo quản tốt, tất cả các loại trái cây và rau đều héo hắt, quắt queo. Tôi khốn khổ vì không đủ nước uống, không được ăn đủ rau: chỉ có mấy loại: bắp cải, cà rốt, hành tây, và loại lá gì xanh, lại già được thái nhỏ ăn sống – có vẻ giống lá xu hào, chấm hết. Sục sạo mãi, mua được 1 nải chuối, 1 quả đu đủ to tướng, chục xoài và ổi: tôi chén nghiến ngấu 2 ngày hết sạch, làm chàng sợ chết khiếp. Mấy ngày ở Havana làm tôi phát sinh tâm lý dự trữ: nước bao giờ cũng phải có mấy chai, trái cây dù héo quắt, cũng phải có vài kg mới thấy yên tâm là không bị đói lúc đi đâu ra khỏi thành phố. Chỉ tìm được nhà hàng ở các khu du lịch, người Cuba không bao giờ ăn ngoài, đơn giản vì không có tiền. Tôi chưa gặp bất cứ người Cuba nào ăn tại các quán ăn, dù là nhỏ hay lớn (cũng đều của nhà nước).
Kỳ 4: Điều tôi yêu và ghét ở đất nước Cuba
Qua vài ngày vi vu ở quốc đảo xì gà này, có quá nhiều điều đọng lại trong tôi – cả yêu lẫn ghét!
Có một điều làm tôi khâm phục ở đất nước này đó là: Tuy rất nghèo, nhưng nhìn chung, trông bề ngoài, người dân Cuba vẫn vui vẻ. Thêm nữa, họ rất sạch sẽ – đường phố sạch, nhà cửa, đồ đạc, toilet…hầu hết cũ, hỏng, chắp vá, nhưng ít nhất là không bốc mùi nặng. Người dân cũng vậy: ăn mặc gọn gàng, không rách rưới, không bẩn thỉu. Điều nữa làm tôi yêu mến trong chuyến du lịch Cuba là sự chân thành, nhiệt tình. Đối với họ, 1 USD có giá trị rất lớn, nên hay diễn ra cảnh: nhân viên nhà hàng tìm cách tiết kiệm hộ chúng tôi. Khi thấy tôi gọi thêm món rau, họ khuyên rất chân tình: món chính có rau rồi, không cần gọi thêm nữa. Chàng lạc đường, họ xúm lại bàn tán, hướng dẫn rất nhiệt tình và vui vẻ.
Nhưng vẫn có điều khiến tôi ghét: họ sử dụng chủ yếu là các xe ô tô cũ kỹ (Lada, các xe cũ thuộc dạng đồ cổ của Mỹ từ những năm 50 tân trang lại), nên khói mù mịt trên đường. Hệ thống hô hấp của tôi vốn nhạy cảm, nên lúc nào cũng thấy váng vất vì mùi xăng dầu vì khói từ các xe xả ra đen sì. Ở một vài thành phố tôi đi qua, xe ngựa cũ kỹ là phương tiện vận chuyển chính. Vẫy xe đi nhờ cũng được coi là cách di chuyển thông dụng. Chúng tôi cứ thắc mắc hoài: sao người dân không chịu đi xe đạp như khi Việt Nam còn nghèo khổ. Bên cạnh đó, tuy rất khổ nhưng hình như người dân ở đây không được chăm chỉ cho lắm. Họ yên phận với cuộc sống mà theo chính một vài người dân nói: “Chỉ có quá khứ, không hiện tại, không tương lai. Mỗi ngày là sự tồn tại một cách dặt dẹo”. Nghề được chuộng nhất ở đây là phục vụ nhà hàng, hướng dẫn du lịch: tiền tip mỗi ngày có thể bằng một vài tháng lương.
Điều làm tất cả khách du lịch đầu tiên là ngạc nhiên, sau đó khó chịu, rồi phẫn nộ: Tất cả các nhà vệ sinh (thậm chí trong nhà hàng bé tí) cũng có 1 nhân viên ngồi, với cái đĩa để tiền tip, phân phối cho khách một xấp giấy vệ sinh mỏng, rồi chìa tay chỉ vào đĩa xin tiền tip. Lạ nhất là ở nhà ga đi vào trong khu cách ly của sân bay quốc tế, các cô gái mặc đồng phục với váy và áo xanh rất nghiêm chỉnh, cũng đứng canh đĩa đựng tiền tip ngay trước cửa hoặc trong toilets. Lâu dần, tôi sợ đi toilet, không chỉ vì sợ tốn tiền tip (mỗi lần ít nhất là khoảng 1 CUC, tương đương 1,2 USD). Có ngày tôi và chàng tiêu tốn đến quãng hơn 20 USD cho riêng việc tip để giải tỏa bí bách. Nói chuyện với bất cứ khách du lịch nào, họ cũng than phiền về điều này. Vì để bảo vệ sức khỏe, tôi uống rất nhiều nước nên đầu ra khoản này cũng lắm. Thế là cứ thấp thỏm hai điều: 1. Liệu ở đâu có thể tìm ra toilet? 2. Chuẩn bị đủ tiền để còn tip. Điều khó chịu nữa: hầu hết các toilet trên đường, tuy thu tip, nhưng không có giấy vệ sinh vậy là trước khi rời khỏi nơi ở, luôn phải nhớ thủ theo giấy vệ sinh đủ dùng cho cả ngày. Tôi cứ nghĩ: tất cả các nhà hàng, quán nước đều là của nhà nước, vậy tiền tip toilet sẽ là của ai, nhà nước làm sao quản lý? Đến hôm qua, khi vào toilet tại nhà ga thì tôi sực nghĩ ra: chắc đó là cách các bộ phận của họ làm kế hoạch 3 (giống kiểu kế hoạch 3 tại Việt Nam những năm 80), phân nhân viên đứng thu tip, rồi chia nhau. Không biết tôi đoán thế có đúng không?
Cách đây độ chục năm, đồng tiền nội địa chỉ có 1 loại là pesos, 1USD tương đương 23-30 pesos. Lúc đó, đồng USD được sử dụng thoải mái ở Cuba. Với mục đích ngăn chặn sử dụng USD, chính phủ cho ra một đồng tiền gọi là pesos convertible (viết tắt là CUC hay CUB gì đó). Khách du lịch phải sử dụng đồng CUC này – giá trị được coi là tương đương USD, nhưng khi đổi bị phí 13-15% (1 USD đổi được 0,85 CUC ở sân bay và 0,87 nếu ở các khách sạn). Việc có 2 đồng pesos gây phiền phức và nhầm lẫn cho người nước ngoài ở Cuba, và cũng tạo cơ hội cho việc lừa đảo về giá cả với khách du lịch. Tuy 1 CUC tương đượng 25 pesos nội địa, nhưng với khách du lịch, 1 CUC (tức độ 1,15USD) là đơn vị tiền nhỏ nhất bạn có thể tiêu. Vậy là: mua cái gì đáng giá 1 pesos nội địa, nếu bạn chỉ có CUC, sẽ phải trả 1 CUC, tức gấp 25 lần giá trị thực của nó. Ăn quán hoặc nhà hàng, tùy món (cũng không nhiều lựa chọn) mỗi người phải trả độ hơn 10USD/bữa, chưa kể tip.
Tiêu chuẩn mỗi người dân Cuba được mua phân phối (gần như cho không), bao gồm: mỗi tháng 2 kg gạo, nửa kg đậu đen, 100gr thịt gà và hơn 2 kg đường; còn lại, phải mua ngoài. Giá cả mọi thứ đều đắt hơn của Việt nam. Ví dụ: 1 kg gạo giá 0,67 CUC – tương đương 0,77 USD – khoảng 16,000 – 17,000 VND. Một kg xoài (chỉ thấy loại như xoài Nha trang), giá cũng gần 20,000 VND, một quả chuối giá hơn 1,000 VND… Tóm lại là cái gì cũng đắt hơn ở Việt Nam nhưng mà thu nhập bình quân thấp hơn Việt Nam 20 lần (từ 10-40USD tức 220,000 – 850,000 VND/tháng).
Về học hành: ai muốn học lâu bao nhiêu cũng được, không phải trả tiền học. Nhưng học để làm gì là câu hỏi thường kỳ đối với dân Cuba. Vì lương kỹ sư, bác sĩ… cũng chỉ từ 30-40USD/tháng. Khám chữa bệnh trên danh nghĩa là không mất tiền và bác sĩ không được khám hoặc mở phòng mạch tư. Nhưng chính vì vậy, ai không cho tiền bác sĩ sẽ khó lòng được khám tử tế. Số tiền cho cũng chỉ tối đa vài pesos nội địa (tức vài ngàn VND/lần). Chẳng ai có thể làm giàu với những đồng tiền kiếm được kiểu đó. Đúng là Cuba không có các tệ nạn theo kiểu đánh nhau, trộm cắp công khai và cướp giật nhưng lừa đảo, xin đểu khách du lịch là việc bình thường, nếu không được coi là việc “phải làm”. Trong mắt những người Cuba này, có vẻ là giàu, có tiền đi du lịch – nghĩa là có trách nhiệm với cái nghèo đói của họ. Họ cố chèo kéo để ép bạn mua bằng được, với cái gía gấp vài chục lần giá thực. Những người Cuba chân chính rất phản ứng và phẫn nộ vì tệ nạn này.
Ở Cuba có nghề điếm không? Chính phủ cố gắng nói KHÔNG. Nhưng chính mắt tôi, trong những tối ngồi quán bar đối diện bờ biển ở Havana (quán bar cũng của nhà nước luôn) thì thấy anh tây nào cũng cặp kè 1 hoặc có khi là vài cô gái Cuba trẻ măng, mặc váy không thể ngắn hơn, ôm hôn nhau chùn chụt. Qua đó, tôi đoán được các cô làm nghề gì.
Kỳ 6: Những nốt trầm trong chuyến du lịch Cuba
Tại Varadero, chúng tôi mua tour tự lái xe jeep đi chơi. Trên xe có hai cặp: chúng tôi và cặp vợ chồng người Canada. Họ bó tay đầu hàng, nên chàng nhà tôi phải lái. Đúng là đã lái xe ở Việt Nam thì chẳng sợ ở đâu, vậy mà chàng sợ đấy: xe quá cũ, tất các thứ không cần thiết đều hỏng, số bị kẹt, thấy chàng điều khiển khó khăn lắm. Buồn cười nhất là nóng ơi là nóng, vậy mà máy lạnh hỏng, nhưng không hiểu sao, cái họng ở đúng chỗ chàng để chân lại phun ra hơi nóng để sưởi chân cho riêng chàng. Vừa lái, chàng vừa cáu kỉnh chân nóng quá – nhưng biết kêu ai bây giờ? Kêu tour guide , thấy cậu ta giơ hai tay lên trời. Đến một chỗ nào đó dọc đường, có mấy vũng lầy, tự nhiên thấy xe dẫn đường dừng lại: hóa ra hàng đám trẻ con xô ra chặn xe xin tiền. Hai ông bà ngồi cùng xe tôi cáu kỉnh, sao bọn trẻ này không được dạy phải lao dộng mới có cái ăn. Chúng có thể trồng rau, chăm sóc cây ăn trái, nuôi gà, đi bắt cá ở bờ biển…, tại sao cứ phải đi xin tiền? Tôi và chàng nói với nhau: ừ nhỉ, đất đai màu mỡ, bóng lên màu nâu hứa hẹn cây gì cũng tươi tốt, mưa gió thuận hòa, không làm giàu được nhưng không thể đói là cái chắc chắn. Cô chủ nhà chúng tôi ở cũng khẳng định: những kẻ đi ăn xin, những kẻ kêu ca là bị đói – thì đấy là những người lười biếng. Người Cuba không thể đủ tiền “ăn ngon mặc đẹp”, nhưng “ăn no mặc ấm” theo kiểu xã hội chủ nghĩa kế hoạch tập trung thì vẫn không đói. Thế mới biết: nền kinh tế tập trung và “ăn đều chia đủ” là cái nôi tuyệt vời nuôi dưỡng sự lười biếng. Như các cụ đã nói: “Có làm thì mới có ăn. Không dưng ai dễ đem phần cho ta”. Làm sao tôi có thể giải thích được cho các em: “Hãy về nhà đi, hãy học làm người, trước khi có thể làm giàu. Hãy gieo hạt để có những bát canh ngon lành cho bữa ăn, hoặc chăm sóc đàn gà lấy thịt ăn mỗi tuần. Hoặc em có thể cầm cần câu ra biển hoặc sông câu cá, sao phải chạy theo xin tiền khách du lịch. Em có biết họ nghĩ gì về Cuba qua hành động của em không?”
Đến thăm nhà máy sản xuất xì gà, mọi thứ đều làm bằng tay, lương công nhân mỗi tháng chỉ khoảng 17USD. Trời ơi, cái mùi kinh khủng!!! Vào đến nơi độ 10 phút – mọi người bắt đầu hắt hơi ầm ĩ. Tối về đến nhà tôi vẫn bị ám ảnh, vẫn tiếp tục hắt hơi – vì cái mùi ngai ngai của lá cây để ẩm, chẳng biết có mốc không.
Kỳ 7: Nghỉ dưỡng tại biển Varadero – Cuba
Là những người chuyên đi du lịch “bụi”, chuyên thuê xe rong rủi đến những nơi vắng vẻ, heo hút, ít ai đến nhất. Những cái gì được dọn sẵn ngay ngắn, tiện nghi quá đáng và dễ dàng đều làm tôi khó chịu, chán nản. Tôi luôn muốn hòa vào những nơi thiên nhiên còn hoang vắng, hoặc gần gũi những người dân bình thường trên đất nước tôi có dịp đến hoặc đi qua. Để tìm hiểu, suy ngẫm, học hỏi và rút ra kết luận cho riêng mình.
Một Cuba với những người dân nghèo đói làm tôi thương xót kèm theo chán nản. Một Cuba – nơi điều kiện chưa cho phép du lịch bụi – làm chúng tôi phải thay đổi kế hoạch giữa chừng. Đáng ra, rời Havana sẽ đi tiếp đến hai nơi heo hút để sống cùng người dân, để thưởng thức vẻ đẹp “không có tiêu chuẩu”, nếm trải mùi vị đặc biệt của một đất nước nhưng chúng tôi đành dừng lại tại Varadero. Vừa rời Cancun vài ngày trước, dĩ nhiên là Varadero với biển xanh ngắt không thu hút nổi tâm hồn tôi. Nói cho công bằng, biển Cancun Mexico đẹp hơn gấp bội. Không chỉ xanh ngắt trên bề mặt, nước biển trong vắt giúp ta nhìn được từng con cá đang bơi. Biển ở Varadero xanh ngắt, nhưng nước không trong vắt, không nhìn thấy đáy cũng không thấy rõ cá bơi.
Tôi và chàng tìm vào khu dành riêng cho khách du lịch cách trung tâm thành phố Varadero hơn 10km. Nơi này chỉ có resort, xung quanh không còn gì hơn: không dân cư, không nhà hàng, chỉ resorts nối tiếp nhau. Tất cả đều bao gồm cả 3 bữa ăn trong giá, với từ quen thuộc (all inclusive – bao gồm tất cả). Các resort loại này từng rất phát triển ở các nước nghèo vào những năm 80-90 (Mexico, Brazil, Indonesia…). Tại sao thế? Đơn giản là khi ngành du lịch chưa phát triển một cách đồng bộ với các dịch vụ kèm theo như: nhà hàng với giá phải chăng, cafe, bars, nhiều điểm đi chơi hấp dẫn…, thì các khách sạn phải bao gồm tất cả dịch vụ đó (với giá cả rất hấp dẫn) nhắm vào lượng khách đi nghỉ dài ngày, hầu như chỉ ăn uống và nằm ườn xả stress. Ví dụ: vào tháng 3, tôi đến tham quan một resort all inclusive ở Brazil, giá họ bán là hơn 2,000USD/tuần. Trong khi đó, cái tương tự ở Varadero bán khoảng USD800/tuần (bao gồm cả vé máy bay từ Vancover hay Toronto gì đó). Vì vậy, khách Canada sang đây tránh rét đông nghẹt (gặp ai nói tiếng Anh hoặc Pháp, biết ngay là từ Canada). Tôi và chàng lang thang qua hết các resorts của khu đó, chỉ tìm được một cái còn phòng. Giờ chót, trời đã tối mò, đành phải nghiến răng chịu chém. Hai đứa hơi bực mình, biết mình phải trả cái giá gần gấp đôi các khách khác, chỉ vì không có internet để book ngay trên mạng. Loại hình all inclusive lụi dần, khi các nước nghèo phát triển du lịch toàn diện hơn, tạo cho du khách nhiều lựa chọn. Ở Việt Nam, loại hình này không thể tồn tại, vì ở đâu dịch vụ ăn uống cũng ngon, rẻ và dễ dàng. Ai dại gì ăn ngày 3 bữa trong khách sạn – vừa đắt, vừa chán.
Chẳng có gì để làm, bèn làm đủ các thứ như những khách du lịch biển “nằm ườn”. Ăn, tắm biển, mua tour tự lái xe jeep, rồi tour đi tàu ra đảo. Giá tour đắt hơn ở Cancun nhiều, mà dịch vụ thì kém xa. Cũng chụp được khối ảnh đẹp tuy không thể hấp dẫn như ở Cancun.
Tóm lại, nếu bà con ta đi du lịch Cuba, book các khách sạn 4 sao trở lên, hàng ngày ăn uống, tắm biển hoặc đi tour – sẽ chẳng có gì phải phàn nàn. Chẳng có dịp gặp người địa phương để biết về đất nước và con người của họ, để hiểu là nước Cuba, từng là ngôi sao sáng những năm 50-60 của châu Mỹ La tinh – lại nghèo và suy kiệt đến thế. Tôi đã thử moi móc hỏi rất nhiều nhân viên làm trong khách sạn về cuộc sống của họ, ai cũng nhìn quanh rồi lảng đi, không dám trả lời.
Kỳ 8: Cảm xúc sau chuyến du lịch Cuba
Ngồi tại sân bay Paris chờ chuyến bay chuyển tiếp về Việt Nam. Bước lên chiếc máy bay Air France tại sân bay Havana, hai đứa hớn hở nói với nhau: “Ơn trời, lại được trở về với thế giới bình thường, trong đó có thông tin, có Internet, được kết nối với bạn bè, người thân, được thoát khỏi món cơm và đậu đen trường kỳ”.
Sau chuyến du lịch Cuba, cảm xúc của tôi rất lẫn lộn. Cuba làm tôi nhớ về một thời khó khăn của đất nước, cũng chỉ vì nền kinh tế kế hoạch tập trung, phụ thuộc nặng nề vào các nước XHCN, đặc biệt là Liên xô. Khi phe XHCN tại châu Âu sụp đổ, đất nước ta gần như bị dồn vào ngõ cụt, người dân nghèo khổ, bần cùng. May mắn thay, Việt Nam chuyển sang kinh tế thị trường đúng lúc.
Cuối cùng thì mỗi đất nước phải chọn cho mình một con đường để đi, một cái đích để đến. Cả một dân tộc với 11 triệu dân, như Cuba, sao nỡ để cho biết bao trẻ em coi cuộc sống hàng ngày là việc chạy theo ngửa tay xin tiền bố thí của khách du lịch? Một dân tộc không thể tồn tại mãi mãi dựa trên lòng thương hại và sự bố thí của bất cứ ai.
Với riêng tôi, được hít thở không khí không có cái mùi xăng hay dầu quỷ quái gì đó cứ vảng vất, làm đầu óc quay quay suốt ngày, thậm chí ngáp liên hồi kỳ trận (chắc vì dị ứng hệ thống hô hấp). Chuyến đi lịch sử, đủ để cho tôi cảm thấy thật tự hào và vui sướng vì mình là người Việt Nam, vì mình được sống trong một xã hội, tuy chưa giàu có, nhưng ít nhất là bình thường. Sau chuyến du lịch Cuba này, tôi học được sự kiên trì, sự chấp nhận hoàn cảnh, không kêu ca, không ước vọng và chờ đợi vào bất cứ ai và cái gì, một khi nó đã hoàn toàn lọt ra khỏi vòng kiểm soát của mình hoặc bất cứ ai.
Thấy mình thật may mắn: với tất cả những gì nhìn và nghe thấy, vẫn không thể ngờ là đến giờ chót, chuẩn bị check out để lên sân bay, thì không thể mở được két sắt trong phòng. Hộ chiếu của cả hai đều ở trong đó. Chờ đúng 1 tiếng 15 phút, mới có một bác kỹ thuật béo phì, cùng 1 cái thùng lủng củng toàn kìm, búa, tuốc vít… lên phòng giúp mở két. Mình đã chợt nghĩ đến hoàn cảnh xấu nhất: nếu toàn bộ hộ chiếu bay hơi mất, thì phải ở lại trong bao lâu để làm hộ chiếu mới, và cái giá để chờ đợi là bao nhiêu? Dù sao, hình như trong bất cứ hoàn cảnh nào, tôi vẫn được quý nhân phù trợ.
Tạm biệt Cuba, đất nước với thiên nhiên đẹp tuyệt vời, với biển xanh và cát trắng. Tạm biệt đất nước tôi đã từng yêu mến suốt tuổi ấu thơ cho đến tận bây giờ, nhưng tình yêu đó bị bào mòn dần từng ngày, trong suốt hành trình một tuần rong ruổi. Xa Cuba chưa biết ngày trở lại. Hai đứa hẹn với nhau rằng: sẽ trở lại vào một ngày nào đó, khi Cuba mở cửa cho kinh tế thị trường như Việt Nam, khi bất cứ ai cũng được quyền biết và đọc thông tin, được quyền truy cập vào internet với cái giá phải chăng. Hình như không khách du lịch nào sẵn sàng trả 300 USD cho một ngày truy cập internet?
Bich Ha
Một Thoáng Dịu Dàng Biển Xanh Ninh Chữ
Được xếp hạng 10 bãi tắm tự nhiên đẹp nhất Việt Nam, biển Ninh Chữ là một trong những điểm du lịch đáng tự hào của miền Trung. Với bờ biển cong mềm mại, mặt nước xanh thẫm, những con sóng dập dìu nhẹ nhàng xô vào cát trắng xóa… chắc chắn Ninh Chữ sẽ cuốn hút bất kì du khách nào.
Được xếp hạng 10 bãi tắm tự nhiên đẹp nhất Việt Nam, biển Ninh Chữ là một trong những điểm du lịch đáng tự hào của miền Trung. Với bờ biển cong mềm mại, mặt nước xanh thẫm, những con sóng dập dìu nhẹ nhàng xô vào cát trắng xóa… chắc chắn Ninh Chữ sẽ cuốn hút bất kì du khách nào.
Biển Ninh Chữ nằm ở thôn Bình Sơn, thị trấn Khánh Hải, tỉnh Ninh Thuận, cách trung tâm thành phố Phan Rang – Tháp Chàm khoảng 5km về phía đông. Không ồn ào, náo nhiệt như bãi biển Mũi Né (Phan Thiết) hay biển Nha Trang, Ninh Chữ hầu như lúc nào cũng chỉ có những con sóng nhẹ nhàng, lăn tăn, dù đôi khi ồn ã nhưng không quá dữ dội.
Bởi thế, biển vắng lặng, hoang sơ và như dịu hiền hơn. Đó cũng là nét đặc biệt của biển Ninh Chữ, thích hợp cho những ai muốn tìm về thiên nhiên tĩnh lặng để tận hưởng những phút giây thật yên bình, trong lành. Cũng có khi sóng xô thành từng đợt mạnh mẽ như cuốn trôi hết thảy mọi vết tích không vui xuống biển xanh rộng lớn và mang đến cho con người cảm xúc tinh khôi, vẹn nguyên, vô lo vô nghĩ.
Một trong những điều khác biệt dễ nhận thấy của biển Ninh Chữ so với các nơi khác là những hàng dương chạy sát biển, mang đến vẻ thơ mộng, trữ tình, đầy thi vị. Giữa khung cảnh lãng mạn ấy của thiên nhiên, hồn người dễ xuyến xao và rung cảm. Dưới những tán dương đan vào nhau, phủ bóng xuống nền đất, bạn có thể ngả lưng trong bóng râm thay vì ghế bố hay ô che nắng để lắng nghe tiếng sóng biển, tiếng gió hòa vào nhau, tấu lên khúc nhạc tình giữa biển trời trong xanh vời vợi.
Bình minh và hoàng hôn là “đặc sản” mà thiên nhiên đã thưởng đãi và ban tặng cho người cất công đến với Ninh Chữ. Vì vậy, đừng bỏ lỡ cơ hội được ngắm nhìn những khoảnh khắc thiên nhiên tuyệt vời này. Du khách sẽ được đắm mình trong muôn màu rực rỡ của tự nhiên, khi quầng mặt trời đỏ ối dần nhô lên từ sau ngọn núi đá xám, nhuộm những áng mây trắng xung quanh các vân màu xinh đẹp, lộng lẫy. Thứ ánh sáng ngọt ngào và nóng bỏng ấy lại phản chiếu xuống mặt biển tạo thành nhiều gam màu lóng lánh. Trong màn sương sớm mở ảo, mọi thứ trở nên đẹp như tranh vẽ.
Dạo biển lúc này cũng mang đến cho du khách cảm giác nhẹ nhàng. Đặt từng bước chân trên bờ cát mịn ở đây, chỉ có mình với một thiên nhiên xanh ngát: màu xanh của hàng dương rì rào trong gió, màu xanh của biển chạy thẳng, nối với đường chân trời cũng xanh. Không có những cơn sóng gầm gào mạnh mẽ, sớm mai yên ắng, vẳng lại chỉ có tiếng sóng biển xô bờ dào dạt, bạn sẽ thấy nét bình yên, dịu hiền, hoang sơ nhưng cũng gần gũi của biển trời Ninh Chữ.
Ninh Chữ là điểm đến “đổi gió” cuối tuần thích hợp cho những ai yêu thiên nhiên. Về với biển xanh hiền hòa, những cơn gió mát lành và từng con sóng dịu nhẹ, bạn sẽ thấy cuộc sống như chẳng còn vướng bận gì, mọi muộn phiền sẽ được gột trôi. Chỉ có ta với những niềm vui được nhân đôi từng ngày, cảm giác như sẵn sàng quay trở lại “đương đầu” với guồng sống hối hả, tấp nập với năng lượng mạnh mẽ nhất.
Đăng bởi: Chiếm Võ
Từ khoá: Một thoáng dịu dàng biển xanh Ninh Chữ
“Kỳ Nhân Còn Sót Lại” Ở Làng Hoa Ngọc Hà
Vườn hoa cuối cùng của làng hoa
Làng hoa Ngọc Hà (Q. Ba Đình, Hà Nội) hôm nay không còn vương lại chút dấu tích gì để nhận diện một trong những làng hoa cổ của đất kinh kỳ. Bốn bề làng hoa giờ là những biệt thự bê tông sừng sững, là ngõ nhỏ san sát cửa nhà, chỉ đủ lọt lối xe máy qua.
Làng hoa Ngọc Hà nức danh thơm giờ đã thành phố xá, nhà cửa ken chặt.
Vậy nhưng, nép mình giữa phố vẫn còn sót lại một mảnh vườn cuối cùng của một lão nông “cổ hủ” trọn đời gắn bó với nghề trồng hoa. Bước vào ngôi nhà cấp 4 xây kiểu cũ với chiếc cổng sắt đã hoen ố, rỉ màu thời gian, lắng tai nghe chú chim họa mi bên hiên nhà thi thoảng cao hứng hót vài câu, ngắm lồng gà chọi nuôi dấm chờ đến Tết ở góc sân rợp cây cối của ông Trần Nguyên Bộ, ta ngỡ như đang rơi vào một “ốc đảo” quê kệch giữa lòng Hà Nội.
Mảnh vườn cuối cùng của làng hoa.
nức tiếng bởi những giống hoa quý, lạ, bởi cách chăm hoa cầu kỳ, tỉ mẩn. Các cụ kể lại, thời cổ, làng Ngọc Hà chuyên trồng các loại hoa ngát như ngâu, sói, hoàng lan, ngọc lan… để bán cho người chơi hoặc thắp hương, hồi ấy người ta chưa chuộng hoa cành, các loại hoa ngát được gói trong lá chuối, buộc lạt cho hương không bay mất, người mua về đặt cả gói trên đĩa. Rồi đến thời hiện đại, dân chuộng hoa cành, làng này lại nổi tiếng với những giống hoa quý như cẩm chướng thơm lấy giống ở Pháp về, hoa đậu mùi thơm dịu như bánh khảo, thược dược, lay-ơn, păng-xê…
”
“
Giờ thì nhiều loại trong số đó “tuyệt chủng” rồi, các làng hoa khác cũng không trồng được nữa. Tiếc nhất là cúc đại đóa, mỗi bông to bằng hai bàn tay người lớn, giống Việt Nam hẳn hoi mà giờ chẳng thấy ở đâu còn
” – ông ngậm ngùi, rồi chép miệng: “
Cũng phải thôi, trồng mấy loại cây quý ấy mất công lắm, có khi 6 – 7 tháng mới được một vụ, so với mấy loại hoa chỉ hơn 1 tháng, 2 tháng là thu hoạch được thì rõ ràng là kém kinh tế hơn!
”
Ông Trần Nguyên Bộ vẫn chưa quên thời “vàng son” của làng Ngọc Hà.
Nhà cao tầng, biệt thự cứ thế mọc lên, căn nhà cấp 4 thuộc dạng khang trang của gia đình ông Bộ xây từ những năm 80 cứ thế cũ đi và lạc hậu so với sự “lột xác” của cả làng hoa.
Vườn ươm của ông lọt thỏm giữa bốn bề biệt thự.
Ông tâm sự: “
Nhiều lúc tôi nghĩ, làng hoa mà cứ như hồi xưa, có khi sẽ là điểm du lịch độc đáo giữa lòng Thủ đô, người ta sẽ đến xem dân Hà Nội gốc làm vườn chứ chẳng phải đi đâu xa. Nhưng giờ nét duyên trong lòng phố đã mất, cả làng giờ chỉ còn mỗi nhà tôi gắn bó với nghề. Tôi cố giữ mảnh vườn hương hỏa, cố giữ nghề cha ông làm nguồn vui cô chú ạ. Nhìn thấy nhánh hoa, cây giống mình làm thành công, trong lòng phấn khởi lắm!
Ươm mầm xanh trong lòng phố
Ông Bộ bảo, mảnh vườn 300 m2 của gia đình ông, nếu tính đất thì có vẻ rộng nhưng để trồng hoa thì nhỏ, nên thay vì trồng hoa thương phẩm, ông tập trung vào làm hoa giống. Trước ông cũng trồng nhiều giống, nhiều loại hoa nhưng giờ chỉ tập trung vào cúc, các màu vàng, trắng, xanh, đỏ, tùy theo thị hiếu và yêu cầu của người đặt hàng.
Ông kể, cách đây 7 – 8 năm, ông còn gây được giống cúc màu da người, cứng cành, hoa trông lạ, đẹp và sang nhưng khó trồng vì ít mầm, chăm sóc phức tạp hơn, người ta không đặt hàng nữa, thành ra giống hoa này cũng “tuyệt chủng” luôn.
Vườn nhỏ, ông chỉ trồng cúc giống chứ không trồng hoa thương phẩm.
già) sẽ được cắm trong đất phù sa ấy chừng10 – 15 ngày là ra rễ.
chống sâu bệnh, các “chiêu” nuôi cây khỏe, hoa to.
Được chăm sóc tốt, các cây “mẹ” cho mầm đều tăm tắp.
Đến độ “bánh tẻ”, các mầm cây sẽ được tách khỏi mẹ…
… và cắm vào đất phù sa ở khu vực ươm.
10 – 15 ngày một lứa giống, nghe có vẻ “dễ ăn” vậy, nhưng như ông Bộ chia sẻ, thu nhập từ hoa giống “chỉ là chút kiếm thêm thôi”. Hoa giống làm chủ yếu vào vụ Tết nên ông tập trung làm từ tháng 8 đến tháng 11 âm lịch, còn mùa hè ít bán được, ông phải tập trung chăm sóc cây mẹ. Trồng hoa giống còn tỉ mỉ, phức tạp hơn trồng hoa bán, vì ngoài chuyện chăm sóc đất, tưới nước, bón phân thì còn phải lo giữ giống, đảm bảo giống tốt, trẻ khỏe.
cành dài mới trổ hoa.
nhiêu nụ ông ngắt cả để tập trung cho cây tạo mầm.
Những nụ hoa hiếm hoi trong vườn ươm.
Trừ những cây để riêng cho gia đình, còn tất cả nụ sẽ bị vặt trụi.
Giống cúc nhà ông Bộ cho ra những bông cánh căng tròn, mọng và bền, có hương thơm nên được nhiều bạn hàng đặt mua.
Những bóng đèn, “phòng ủ” nilon được chăng khắp vườn ươm, phòng thời tiết xấu.
Nhà tôi mỗi tháng tốn cả triệu tiền điện để ủ cây, cứ đến tối là đèn đuốc sáng trưng, hàng xóm lắm người còn bảo tôi hâm
” – lão nông vừa nói vừa cười hồn hậu.
“Nhiều người xui tôi xắn đất bán mà hưởng tuổi già”
Khu vườn và ngôi nhà của ông Trần Nguyên Bộ như lọt thỏm giữa phố xá tập nập, chật chội, trông quê mùa đến lạ. Lạ hơn nữa là thửa đất nhà ông có đến hai mặt tiền, giáp với hai con ngõ lớn, bề rộng chừng 7 – 8 mét, bề dài cũng xấp xỉ 40 m, thuộc dạng “đất vàng” trong làng. Gia đình ông có 4 người con trai, đều đã lập gia đình cả.
Thửa đất vuông vắn, có 2 mặt tiền được ông giữ gìn để trồng hoa.
Nhiều người làng bảo tôi bán phắt đi vài chục mét vuông mà dưỡng già hay lấy tiền xây nhà mới,vì thu nhập từ hoa giống chẳng đáng là bao, lại chẳng phải lo nghĩ gì đến hết đời
”.
Sức khỏe yếu đi, hơn 1 năm nay ông chỉ quanh quẩn ở nhà với vườn cúc và dăm chậu cây cảnh.
Tôi nghĩ, mình chỉ còn chút đất của tổ tiên, có nhiều nhặn gì đâu mà bán. Người tứ xứ phải mất bao nhiêu tiền mới mua được ở đây, mình là người làng này, có đất, có nhà ở, công ăn việc làm, tội gì phải đi đâu
” – ông Bộ hồn nhiên bảo. 4 người con trai thì 2 người ở với vợ chồng ông, sinh hoạt có chút chật chội nhưng không ai muốn bố mình bán mảnh vườn đã ba đời gắn bó với nghề trồng hoa. Ông luôn tự hào vì: “
Các cháu nhà tôi ngoan lắm, chúng nó cũng muốn giữ đất, giữ nghề
”.
Nghề trồng hoa của gia đình ông Bộ đã ngót một thế kỷ. Ông là cựu chiến binh thời chống Mỹ, trước thuộc Sư đoàn 308, tham gia chiến dịch đường 9 Nam Lào, rồi 12 ngày đêm ở trong lực lượng Bộ Tư lệnh Thủ đô, phục ở Gia Lâm, Đông Anh theo dõi bom. Phục viên, ông trở về làng hoa, cùng các cụ thân sinh theo nghề cũ.
Nhà ông có 5 anh chị em, trước cũng làm hoa cả, giờ còn mình ông, thành thử, ông là lão nông duy nhất của làng Ngọc Hà còn gắn với ruộng đất. Ông kể, mình về “một cục” nên chẳng có lương, vì thế, làm vườn vừa là niềm vui, vừa để có thêm chút thu nhập.
Thành kính dâng tổ tiên thành quả lao động.
Đó có lẽ là niềm hạnh phúc lớn nhất của gia đình tôi, nhà to, tiền nhiều cũng không đổi được
” – ông Bộ phấn khởi nói.
Làng hoa Ngọc Hà (Q. Ba Đình, Hà Nội) hôm nay không còn vương lại chút dấu tích gì để nhận diện một trong những làng hoa cổ của đất kinh kỳ. Bốn bề làng hoa giờ là những biệt thự bê tông sừng sững, là ngõ nhỏ san sát cửa nhà, chỉ đủ lọt lối xe máy qua.Vậy nhưng, nép mình giữa phố vẫn còn sót lại một mảnh vườn cuối cùng của một lão nông “cổ hủ” trọn đời gắn bó với nghề trồng hoa. Bước vào ngôi nhà cấp 4 xây kiểu cũ với chiếc cổng sắt đã hoen ố, rỉ màu thời gian, lắng tai nghe chú chim họa mi bên hiên nhà thi thoảng cao hứng hót vài câu, ngắm lồng gà chọi nuôi dấm chờ đến Tết ở góc sân rợp cây cối của ông Trần Nguyên Bộ, ta ngỡ như đang rơi vào một “ốc đảo” quê kệch giữa lòng Hà Nội.Trong ký ức của lão nông “còn sót lại” của làng Ngọc Hà, làng ông xưa “” – ông ngậm ngùi, rồi chép miệng: “Ông khoe, thời bao cấp, chẳng ai là không biết đến, không yêu làng hoa Ngọc Hà. Ngày rằm, mồng một, chợ hoa Ngọc Hà họp suốt một quãng dài đến cả cây số, những cửa hàng bán hoa Ngọc Hà ở các con phố lớn, người ta còn phải chen nhau, xếp hàng để mua bằng được về chơi. Cả làng dễ có đến vài trăm hộ trồng hoa. Nhưng sau năm 1985, hợp tác xã Hoa – Rau Ngọc Hà giải thể, đất được chia cho các hộ gia đình, người làng chẳng màng trồng hoa nữa mà đa phần bán đất đi, mưu sinh bằng nghề khác.Nhà cao tầng, biệt thự cứ thế mọc lên, căn nhà cấp 4 thuộc dạng khang trang của gia đình ông Bộ xây từ những năm 80 cứ thế cũ đi và lạc hậu so với sự “lột xác” của cả làng hoa.Thế rồi, ông trở thành người duy nhất của làng hoa còn… trồng hoa, mà không phải trồng cho vui trong dăm ba hộp xốp trên sân thượng, góc ban công mà trồng hẳn trên 300 m2 đất, trong khi nhà có 4 cậu con trai. Trong khoảnh đất ấy, ông chỉ ươm cúc giống, mỗi luống một màu hoa.Ông tâm sự: “Ông Bộ bảo, mảnh vườn 300 m2 của gia đình ông, nếu tính đất thì có vẻ rộng nhưng để trồng hoa thì nhỏ, nên thay vì trồng hoa thương phẩm, ông tập trung vào làm hoa giống. Trước ông cũng trồng nhiều giống, nhiều loại hoa nhưng giờ chỉ tập trung vào cúc, các màu vàng, trắng, xanh, đỏ, tùy theo thị hiếu và yêu cầu của người đặt hàng.Ông kể, cách đây 7 – 8 năm, ông còn gây được giống cúc màu da người, cứng cành, hoa trông lạ, đẹp và sang nhưng khó trồng vì ít mầm, chăm sóc phức tạp hơn, người ta không đặt hàng nữa, thành ra giống hoa này cũng “tuyệt chủng” luôn.Ông tự hào cho hay, bí quyết tạo nên vẻ đẹp của hoa Ngọc Hà không phải ở phân bón hay các loại thuốc kích thích mà chính là sự dày công chăm sóc tỉ mẩn và khoa học của người trồng. Ngày xưa, làng Ngọc Hà đầy những ao, hồ. Cuối năm âm lịch, người ta thường tát ao, phơi bùn thật khô, sau đó đập nhỏ ra, trộn với phân gio để để ươm giống, trồng cây.Giờ cả làng không còn cái ao nào để vật bùn lên phơi, người trồng hoa cuối cùng của làng phải mua đất phù sa ngoài sông Hồng, để ải một năm cho hết khí lạnh của sông rồi mới đập nhuyễn ra, sàng sẩy cho mịn rồi mới xuống giống. Sau khi ngắt, những mầm đủ độ bánh tẻ (không non, không già) sẽ được cắm trong đất phù sa ấy chừng10 – 15 ngày là ra rễ.Ông cứ bó 100 bó một rồi xuất đi các tỉnh Hưng Yên, Yên Bái, Hải Dương… Một số nhà vườn ở Hà Nội như Quảng An, Quảng Bá (Tây Hồ) cũng chuộng mua giống của ông Bộ. Ông “tiện thể” mách luôn người ta cả kinh nghiệm chăm sóc, chống sâu bệnh, các “chiêu” nuôi cây khỏe, hoa to.Mặt khác, cái giống hoa cúc cũng hơi… đỏng đảnh. Chúng không chịu được mưa nắng thất thường. Ông Bộ phải che chắn rất kỹ cho mấy luống cây mẹ và đám cây non vừa ươm. Có nắng thì đỡ, chứ hôm nào mưa gió, sương muối là cả nhà lại lao ra vườn che chắn cho hoa.Cứ đến mùa đông, nhất là mấy hôm có sương muối, gió mùa như đợt này, ông lại phải thắp điện để cây “hồi xuân”. “” – lão nông vừa nói vừa cười hồn hậu.Khu vườn và ngôi nhà của ông Trần Nguyên Bộ như lọt thỏm giữa phố xá tập nập, chật chội, trông quê mùa đến lạ. Lạ hơn nữa là thửa đất nhà ông có đến hai mặt tiền, giáp với hai con ngõ lớn, bề rộng chừng 7 – 8 mét, bề dài cũng xấp xỉ 40 m, thuộc dạng “đất vàng” trong làng. Gia đình ông có 4 người con trai, đều đã lập gia đình cả.Nhiều năm gắn bó với mảnh đất, vườn hoa, chịu nắng chịu sương, ông Bộ đã bị thoát vị đĩa đệm hơn 1 năm nay. Trước đây, ông còn túc tắc kiếm thêm bằng việc chăm sóc cây cảnh cho một số công ty, nhưng giờ chân tay yếu đi, ông không làm được nhiều nữa. Ông tâm sự: “”.” – ông Bộ hồn nhiên bảo. 4 người con trai thì 2 người ở với vợ chồng ông, sinh hoạt có chút chật chội nhưng không ai muốn bố mình bán mảnh vườn đã ba đời gắn bó với nghề trồng hoa. Ông luôn tự hào vì: “”.Nghề trồng hoa của gia đình ông Bộ đã ngót một thế kỷ. Ông là cựu chiến binh thời chống Mỹ, trước thuộc Sư đoàn 308, tham gia chiến dịch đường 9 Nam Lào, rồi 12 ngày đêm ở trong lực lượng Bộ Tư lệnh Thủ đô, phục ở Gia Lâm, Đông Anh theo dõi bom. Phục viên, ông trở về làng hoa, cùng các cụ thân sinh theo nghề cũ.Nhà ông có 5 anh chị em, trước cũng làm hoa cả, giờ còn mình ông, thành thử, ông là lão nông duy nhất của làng Ngọc Hà còn gắn với ruộng đất. Ông kể, mình về “một cục” nên chẳng có lương, vì thế, làm vườn vừa là niềm vui, vừa để có thêm chút thu nhập.Ông cũng vui mừng khoe, nhà ông có 3 người con theo nghề của bố, nên ông có lẽ sẽ không phải “người cuối cùng” của làng hoa Ngọc Hà. Ông tâm sự, cháu nội lớn nhất của ông đã hơn 15 tuổi, cũng chừng ấy thời gian ông có con dâu. Nhà cửa có chật, nhưng các con dâu ông sống với nhau rất nền nếp, tuyệt nhiên không có to tiếng, xích mích với nhau bao giờ. “” – ông Bộ phấn khởi nói.
Nghiệp Dư Là Gì? Những Đặc Điểm Nhận Biết Của Người Nghiệp Dư
1. Khái niệm nghiệp dư là gì?
Những biểu hiện như thái độ làm việc, khả năng xử lý công việc hay các hành vi thực hiện các quy định trong việc làm. Và đó là những điều mà diễn ra hàng ngày, mà theo đó chúng ta có thể nhận ra một cách dễ dàng thế nào là người theo nghiệp dư hay không.
2. Tính cách, biểu hiện của người nghiệp dư
2.1. Tính kỷ luật chưa cao
Tỉnh kỷ luật luôn là những điều cần thiết và quan trọng không thể thiếu, nó luôn là nỗi muộn phiền của những ai làm sếp, thiếu tính kỷ luật luôn là một trong những điểm trừ hàng đầu. những việc bạn thường rất hay làm như tán gẫu, nói chuyện phiếm ngoài lề trong giờ làm việc quá nhiều, một mặt nó đem lại sự giải trí tỉnh táo xua đi những cơn buồn ngủ, nhưng mặt trái của nó đó chính là sự biểu hiện của việc thiếu chuyên nghiệp, nghiệp dư trong công việc. bởi việc nói chuyện này không chỉ khiến bạn không tập trung hết mức vào công việc mà vô hình nó đã tạo ra sự ảnh hưởng đến chính cả những người đồng nghiệp xung quanh. Hay những biểu hiện khác như việc đi sớm về sớm, không tập trung vào công việc mà hay tiêu tốn thời gian vào những trang mạng xã hội vô bổ trong giờ làm việc. tất cả tất cả những việc làm hành động trên chỉ khiến bạn nhanh chóng trở thành một người nhân viên tồi tệ, một nhân viên mất hình ảnh mất điểm trong sếp lâu ngày sẽ trở thành mất luôn công việc.
2.2. Không biết cách kiểm soát cảm xúc
2.3. Khả năng quản lý thời gian và sắp xếp công việc
Trước giờ chúng ta luôn nghĩ rằng mình dành hết tâm huyết, nhiệt tình cầu toàn tỉ mỉ trong từng việc làm là biểu hiện của sự chuyên nghiệp. Nhưng không đây lại là những biểu hiện của sự nghiệp dư khi cho thấy bạn đã không nhanh nhạy bén trong công việc khiến cho bạn phải tỉ mỉ mới xong mới hoàn thành được. Cùng với một sản phẩm nhưng đồng nghiệp của bạn thì đã hoàn thành trong một thời gian ngắn có lúc để nghỉ ngơi thư giãn, còn bạn vì cẩn thận tỉ mỉ mà mới hoàn thành được một phần của công việc đó, nếu như vậy thì đây thực sự không phải là một tín hiệu đáng mừng. tâm huyết cầu toàn là cái tốt nhưng nếu vì cầu toàn tỉ mỉ mà kết quả vẫn không hơn nhiều so với những người đồng nghiệp khác thì bạn nên xem lại chính mình mà làm mới mình để gặt được nhiều thành công hơn trong công việc.
2.4. Có phong cách khác biệt
Phong cách gu ăn mặc của mỗi người là khác nhau, là dựa trên sở thích của mỗi người, chúng ta không thể bắt ai phải theo phong cách ai đó là sự lựa chọn của từng cá nhân. Nhưng thực tế nếu trong môi trường chuyên nghiệp, công sở mà thời trang của bạn nó không phù hợp với văn phong với môi trường thì nó sẽ vô hình tạo ra cái nhìn không thiện cảm, vô hình khiến cho người khác hiểu rằng bạn đang chơi trội đang muốn làm mình nổi bật. chính những điều này là biểu hiện cho việc thiếu chuyên nghiệp, nghiệp dư trong việc tạo hình ảnh cảm quan đầu tiên cho người đối diện. vì thế mà nếu muốn trở nên chuyên nghiệp bạn hãy lựa chọn phong cách phù hợp với công việc, với mọi người với môi trường xung quanh, chỉ cần bạn không nhuộm tóc màu quá nổi bật, quần áo không quá rườm ra hay quá sexy thay vào đó là những bộ trang phục dễ hoạt động, phù hợp với từng khung cảnh.
3. Sự khác biệt giữa người chuyên nghiệp với người nghiệp dư
Người chuyên nghiệp luôn hiểu chuyện luôn đạt được những thành tựu ngay khi mới mở đầu cho sự nghiệp và từ đó họ sẽ luôn nỗ lực và cảm thấy chưa thỏa mãn hài lòng với những gì đang có. Còn kẻ nghiệp dư mới đạt được những thành tựu những thành công ban đầu họ đã thấy thỏa mãn.
Người chuyên nghiệp luôn xem xét cả con đường hành trình dài cho mình, còn kẻ nghiệp dư thì chỉ hướng đến những mục tiêu trước mắt.
Người chuyên nghiệp luôn biết cách tận dụng điểm mạnh của mình và tìm ra những điểm mạnh trong những điểm yếu của mình để tạo nên cơ hội. còn kẻ nghiệp dư thì luôn cho mình hoàn hảo, luôn cho mình là kẻ mạnh mà quên mất đi rằng không ai là hoàn hảo trong guồng quay cuộc sống này.
Người chuyên nghiệp luôn có quan điểm cá nhân, có tính chủ quan luôn sẵn sàng nhận trách nhiệm nếu như xảy ra sự cố. còn kẻ nghiệp dư thì luôn theo quan điểm của số đông, không có chính kiến riêng của mình, luôn lo lắng sợ sệt rằng mình sẽ làm sai và không muốn đứng ra nhận trách nhiệm khi có sự cố xảy ra.
Việc làm phát triển thị trường
4. Hậu quả tác động của chủ nghĩa nghiệp dư là gì?
4.1. Ảnh hưởng tới sức khỏe
Thói quen tỉ mỉ, cầu toàn đến từng chi tiết của con người nghiệp dư sẽ khiến họ vô tình quên đi rằng cơ thể cũng cần được nghỉ ngơi. Cẩn thận là cái tốt nhưng nếu cẩn thận trong việc làm mà quên đi sức khỏe cũng cần được cẩn thận thì thực sự đây là một điều không hề tốt cho các chức năng hoạt động của từng bộ phận trong cơ thể bạn, từ đó lâu ngày bạn sẽ bị cạn kiệt năng lượng cũng như sự cống hiến như ban đầu. từ đó vô hình chung bạn đã biến mình trở thành một người ngày càng vô dụng. Do đó để vượt ra được cái bóng của sự nghiệp dư trong đây bạn cần sắp xếp cho mình một thời gian biểu hợp lý kèm với chế độ ăn uống dinh dưỡng, nó sẽ khiến cho bạn vừa giữ được năng lượng nhiệt huyết làm việc vừa giữ được một phong thái sức khỏe đỉnh cao.
4.2. Không gây được thiện cảm với sếp
Và vừa rồi là những thông tin bổ ích cần nắm được để giải đáp cho những thắc mắc về câu hỏi “nghiệp dư là gì”. Mong rằng bạn sẽ có được định hướng cái nhìn tốt nhất về phong cách chuyên nghiệp cũng như nghiệp dư cần có, cần loại bỏ trong công việc.
“Một Thoáng Bình Yên” Tại Homestay Bình Định Thắm Đượm Sắc Màu Cánh Sen
Lấy cảm hứng từ loài sen thanh khiết, chủ nhà đã tạo nên một không gian lưu trú tại An Lạc mang hơi thở của một “quốc hoa” thanh khiết không chút bụi bặm. Không gian của homestay thật êm đềm, ấm áp khiến tâm hồn lữ khách như bình yên, lắng đọng, choáng váng khi trở về mảnh đất Mẫu thân yêu.
An Lac Homestay: “nhịp tim” của Hoa Sen
Homestay được thiết kế theo hình ảnh làng quê yên tĩnh, giản dị, mộc mạc, tràn ngập sắc màu của hoa sen.
Tọa lạc ngay trung tâm thành phố Quy Nhơn – Bình Định, An Lạc Homestay tọa lạc tại số 24 Nguyễn Trung Trực, thành phố Quy Nhơn đã trở thành “thiên đường” cho những bạn trẻ đi du lịch theo nhóm, đi từng người một. không gian thư thái hay những cặp đôi muốn tìm không gian sâu lắng, yên bình để thăng hoa tình yêu nồng cháy.
An Lac Homestay là một ngôi nhà 3 tầng nằm ngay trung tâm thành phố Quy NhơnAn Lac Homestay nằm trên đường Nguyễn Thị Định, gần biển Quy Nhơn
Đúng như tên gọi, An Lac Homestay truyền tải trọn vẹn thông điệp bình yên nhất của cuộc sống. Đến với nơi đây, bạn sẽ được đắm mình trong vẻ đẹp tinh tế của những họa tiết hoa sen tỏa sáng và có những phút giây chiêm nghiệm về những bài học đã qua.
Nói cách khác, giữa không gian thơ mộng ấy, bạn dễ dàng tìm thấy sự tĩnh tâm để sẵn sàng đạp qua bao giông tố cuộc đời mà không bị những cảm xúc tiêu cực lấn át.
Phòng khách The An Lac Homestay
Ngoài vẻ đẹp tuyệt trần của hoa sen, An Lạc’s home stay còn được lòng du khách do vị trí địa lý vô cùng thuận lợi. Homestay nằm cạnh các trung tâm ẩm thực như phố Nguyễn Thị Định nổi tiếng, phố ẩm thực “ngon nhức nhối” Ngô Văn Sở.
An Lạc: nơi “giông tố” sau cánh cửa
Bãi biển Quy Nhơn trong xanh
Ai đó đã nói rằng dù mệt mỏi, buồn bã hay đau đớn đến đâu thì khi đến với An Lạc homestay, những gì đau khổ nhất sẽ được trút bỏ và bỏ lại sau lưng.
Vì bước vào mái ấm gia đình giống như bước vào một thế giới khác: thế giới hòa bình, yên bình, tĩnh lặng, cuộc sống bình yên.
Vẻ đẹp yên bình, thơm ngát của homestay giúp du khách xóa tan nỗi buồn.
Đầu tiên là phòng tiếp khách ngập tràn một màu hồng sen ngọt ngào. Từng nét vẽ của họa tiết hoa sen được vẽ tự nhiên sang trọng, vừa trầm tư vừa bay bổng rất cảm động. Tất cả đều khắc họa một ngôi nhà nhỏ giữa cánh đồng sen ngát hương, khiến bạn như lạc vào một cánh đồng Việt Nam xanh tươi và yên bình đến lạ.
Du khách chụp ảnh với hoa sen tại An Lạc Homestay
Vẻ đẹp thơ mộng tuyệt vời ấy cứ ngỡ sẽ theo bạn vào từng căn phòng, nhưng không! Để tránh sự nhàm chán cho du khách, chủ nhân đã khéo léo thiết kế mỗi phòng theo phong cách riêng của mình. Nó vẫn là một căn phòng đầy hương hoa và màu sắc, nhưng với một thông điệp đặc biệt khác.
Căn phòng đơn ngập tràn hoa hồng nồng nàn.
+ Phòng đơn dành cho các cặp đôi đang yêu hoặc vợ chồng mới cưới. Mỗi căn phòng rộng 16m2 với sắc màu của hoa hồng, loài hoa tượng trưng cho tình yêu vĩnh cửu. Để mỗi lần nghỉ ngơi trên chiếc nệm êm ái, hai người yêu nhau có thể đắm chìm trong những giấc mơ đẹp và say đắm của tình yêu như một đôi lứa.
Phòng đôi cho nhóm bạn thân hoặc gia đình ít người
+ Phòng đôi (18m2) gồm 1 giường đôi và 2 giường tầng sức chứa cho 4 người thích hợp cho nhóm bạn thân. Gia chủ tinh tế đặt một chiếc vòng nguyệt quế ở đầu giường làm điểm nhấn, thêm chút sắc xanh cho không gian bớt nhàm chán.
Đồng thời, vòng nguyệt quế này cũng là lời chúc may mắn cho những du khách đã tin tưởng lựa chọn An Lạc Homestay làm địa chỉ dừng chân trong chuyến đi của mình.
Hiện tại nhóm phòng đôi này có 2 loại phòng đều có ban công thông thoáng và thoáng mát. Nếu bạn đặt phòng trước, bạn có thể đặt một phòng rộng rãi, có ban công, nơi bạn có thể nhìn thấy thành phố về đêm!
Phòng ngủ gồm 8 giường lớn, có thêm bàn uống nước và nhiều cây xanh.
+ Phòng 8 giường tầng diện tích 50m2 phù hợp với nhóm bạn trẻ du lịch hoặc sinh viên.
Đặc biệt, nếu bạn đi cả gia đình hoặc nhóm bạn có thể bao trọn tầng, mỗi tầng có 3 phòng: 1 phòng đơn, 1 phòng đôi, 1 phòng đôi có ban công với sức chứa 10 người.
Nhìn chung mỗi phòng đều có đầy đủ các tiện nghi cơ bản như: điều hòa, quạt, Smart TV, tủ quần áo, internet miễn phí và phòng tắm chung được vệ sinh sạch sẽ.
Mỗi tầng đều có phòng vệ sinh chung sạch sẽ thoáng mát.
Một điểm rất được ưu ái nữa là ngôi nhà của gia đình có sân thượng cộng đồng để ngắm cảnh siêu đẹp, có bếp đầy đủ tiện nghi, nước chấm, tủ lạnh, bếp và dụng cụ nấu nướng cho bạn tha hồ thưởng thức. Làm tất cả các loại hải sản tươi sống.
Sân có nhiều hoa cỏ tự nhiên tạo nên khung cảnh thơ mộng.
Lời khuyên cho những ai lần đầu đến Bình Định mà chưa biết đi ăn ở đâu, hãy liên hệ ngay với chủ quán để rinh ngay những quán ăn ngon rẻ nhất Bình Định và những cung đường đẹp như tranh vẽ.
Nhà bếp đủ tiện nghi để nấu nướng.
Còn chần chừ gì nữa mà không gọi ngay cho An Lac Homestay?
THÔNG TIN BẢO MẬT CỦA HOMESTAY:
Địa chỉ: 24 Nguyễn Trung Trực – Quy Nhơn – Bình Định
Đặt chỗ trực tiếp: 0903551332, 02566544449
Giá các phòng:
+ Phòng đơn (dành cho 2 người): 260k / đêm
+ Phòng đôi (4 người): 360k / đêm
+ Phòng đôi có ban công: 420k / đêm
+ Phòng ngủ (8 người): Giá 700k / đêm / phòng
Cho thuê nguyên một tầng: (gồm 2 tầng), mỗi tầng 3 phòng: DT 80m2, giá 950k / đêm, sức chứa 10 người.
Lưu ý: Ở ghép với gia đình bản xứ phụ thu thêm 50.000đ / người / đêm nếu phòng vượt quá số lượng người.
Nguyễn quynh
Đăng bởi: Nguyễn Vân Khanh
Từ khoá: “Một thoáng bình yên” tại homestay Bình Định thắm đượm sắc màu cánh sen
Rotterdam Và Những Điểm Nhấn Thú Vị
Rotterdam – Nơi của những con kênh
Rotterdam là thành phố cảng lớn nhất châu u và thứ 2 thế giới, chỉ đứng sau Thượng Hải (Trung Quốc). Chính vì thế, tham gia tour Hà Lan bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những con kênh ở bất cứ đâu. Đặc biệt ở khu cảng cũ Delfshaven, hình ảnh của những con kênh nhỏ xinh chảy ngay trong thành phố hiện đại khiến du khách không khỏi thích thú ngắm nhìn.
Du lịch Rotterdam khám phá đặc trưng của thành phố cảng
Thành phố đa văn hóa với 160 quốc tịch
Đất nước Hà Lan xưa nay luôn được biết đến là quốc gia đa văn hóa. Đặc trưng nhất phải kể đến thành phố Rotterdam, nơi tìm thấy đến 160 quốc tịch khác nhau. Điều này đã mở ra cơ hội khám phá, trải nghiệm nhiều nét đẹp văn hóa cho du khách ở tour du lịch Hà Lan.
Công trình kiến trúc độc đáo có 1-0-2
Trên khắp những con phố tại Rotterdam, khách du lịch sẽ không khỏi ngạc nhiên khi bắt gặp các công trình kiến trúc độc, lạ, có 1-0-2. Trong đó, có thể kể đến như tháp Euromast, cây cầu Erasmus, nhà máy Van Nelle, tòa thị chính uy nghi, khu liên hợp nhà Cube Houses hình khối lập phương.
Tòa nhà Markthal – tác phẩm nghệ thuật lớn nhất thế giới
Nơi quy tụ hàng loạt bar hay ho
Du lịch Hà Lan sẽ đưa bạn đến với khu vực quy tụ nhiều quán bar hay ho bậc nhất thế giới. Bên cạnh hệ thống bar dày đặc là nét đặc trưng cuốn hút riêng biệt ở từng quán. Nếu dừng chân ở đây lâu, bạn hãy đến Irish Pub vào thứ 2, lựa chọn Club Bed và Blender vào thứ 3 và thứ 4. Từ thứ 5 đến hết cuối tuần, đến bất kỳ đâu bạn cũng sẽ được tận hưởng bầu không khí náo nhiệt, sôi động của những bữa tiệc thâu đêm.
Du lịch Hà Lan tại Rotterdam với nhiều địa điểm nổi tiếng
Một trong những điểm nhấn thú vị cho hành trình du lich Ha Lan đó chính là du khách sẽ được thăm thú nhiều địa điểm nổi tiếng.
Giáo Hội St. Laurent – Công trình kiến trúc đặc trưng từ thời trung cổ
Nhà thờ St. Laurent
Nhà thờ St. Laurent hay còn được gọi bằng tên Giáo Hội St. Laurent, giữ vai trò là nhà thờ chính thành phố Rotterdam còn sót lại từ thời kỳ trung cổ. Mang lối kiến trúc Gothic đời cuối vô cùng độc đáo, nhà thờ ban đầu được thánh hiến là nhờ thờ Công giáo, rồi sau đó mới chuyển sang Giáo Hội. Du lịch Hà Lan, vào bên trong nhà thờ du khách sẽ choáng ngợp bởi sự bài trí công phu, sáng tạo. Phần lớn thiết kế nội thất đã được gỡ bỏ, nhưng vẫn giữ được tính chất nghệ thuật đặc trưng ấn tượng. Điểm nhấn của St. Laurent còn nằm ở chiếc chuông Carillon thu hút.
Rotterdam City Hall
Công trình được xây dựng theo yêu cầu Nữ hoàng Wilhelmina với kiến trúc đối xứng phong cách Phục Hưng. Đây được đánh giá là hội trường hoàn toàn khác biệt so với các hội trường khác của thành phố Rotterdam. Tour Hà Lan tham quan công trình, bạn sẽ thấy sự nổi bật từ chiếc đồng hồ và tượng thiên sứ hòa bình. Vào dịp giáng sinh, người ta trang trí rất nhiều cây thông Noel, thắp đèn rực rỡ ở trước cửa City Hall.
Kinderdijk
Ngôi làng Kinderdijk luôn có sức hấp dẫn đối với du khách du lịch Hà Lan nói riêng và đất nước Hà Lan nói chung. Kinderdijk tọa lạc ở vị trí đất lấn ra biển Alblasserwaard, ngay khu vực hợp lưu giữa các con sông gồm Lek và Noord.
Khách du lịch Hà Lan bị mê hoặc trước ngôi làng Kinderdijk xinh đẹp
Sở thú Rotterdam (Diergaarde Blijdorp)
Ngoài việc được nhìn thấy chú rái cá dễ thương trong bể bơi, chim cánh cụt vui đùa quanh hồ cá, hay khỉ đột chơi trên đảo Phi Gorilla. Đến vườn thú Rotterdam vào ngày mưa gió, du khách có cơ hội thấy cá mập, cá đuối trong Oceanium, chiêm ngưỡng hàng ngàn con bướm màu sắc sặc sỡ ở Amazonica.
Miniworld Rotterdam
Tour du lich Ha Lan nếu bạn bỏ qua Miniworld Rotterdam sẽ là điều thực sự đáng tiếc. Phiên bản thế giới thu nhỏ trong nhà lớn nhất Hà Lan gồm có nhiều mô hình về quang cảnh thành phố, bến cảnh, xe lửa chiều dài hơn 2km qua đường ray. Sự thú vị công trình mang đến cho du khách là trải nghiệm các kiến trúc mang tính lịch sử lâu đời, tòa tháp hiện đại đặc trưng thành phố Rotterdam. Theo đó, bạn có thể tận mắt chiêm ngưỡng các Euromast, Central Station, Erasmus Bridge, City Hall, Hotel New York.
Đăng ngày: 02/12/2023
Đăng bởi: Dầu Nhờn Resolub
Từ khoá: Rotterdam và những điểm nhấn thú vị
Cập nhật thông tin chi tiết về Một Thoáng Cuba Và Những Dư Vị Còn Đọng Lại trên website Iild.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!